เกษตรกรรมผสมผสานเป็นอีกหนึ่งรูปแบบเกษตรกรรมแบบยั่งยืนซึ่งนิยมนำมาใช้ในการเกษตรเพื่อสร้างความอุดมสมบูรณ์และใช้เกื้อหนุนทั้งพืชและสัตว์ รวมถึงความสมดุลกันของระบบนิเวศ ถือได้ว่าเป็นรูปแบบการทำเกษตรกรรมที่มีความยั่งยืนและสอดคล้องต่อระบบนิเวศวิทยา ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม ในบทความจะมาพูดถึงรูปแบบเกษตรกรรมผสมผสานให้ทุกคนได้รู้จักกันมากยิ่งขึ้นกว่าเดิม
เกษตรกรรมผสมผสาน คืออะไร
เกษตรกรรมผสมผสาน คือระบบเกษตรซึ่งเลี้ยงสัตว์และปลูกพืชหลากหลายประเภทในสถานที่เดียวกัน การผลิตในแต่ละชนิดนั้นจะสามารถเกื้อกูลให้กันและกันได้ทั้งทางตรงและทางอ้อม หรือก็คือการที่พืชหรือสัตว์ในแห่งเดียวกันมีการเอื้อประโยชน์ให้แก่กันนั่นเอง เรียกได้ว่าสร้างความสมดุลแก่ระบบนิเวศได้เป็นอย่างดี ยกตัวอย่างคือ น้ำ ดิน แสงแดด สิ่งเหล่านี้เอื้อประโยชน์ให้กันและกันได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังหมุนเวียนแร่ธาตุที่อยู่ในไร่นา เป็นการใช้สภาพแวดล้อมให้เกิดความต่อเนื่องคุ้มค่าและมีผลที่เพิ่มพูน สร้างความอุดมสมบูรณ์แก่พื้นที่ในบริเวณนั้น สามารถแบ่งประเภทของการทำเกษตรกรรมผสมผสานแยกย่อยออกมาได้อีกสามกลุ่ม ได้แก่ การปลูกพืชแบบผสมผสาน, การเลี้ยงสัตว์แบบผสมผสาน และการปลูกพืชผสมผสานกับการเลี้ยงสัตว์
ประเภทของเกษตรกรรมผสมผสาน
สำหรับการแบ่งประเภทการทำเกษตรกรรมแบบผสมผสานนั้น จะสามารถแบ่งออกได้ทั้งหมด 3 ประเภท นั่นก็คือ
- การปลูกพืชแบบผสมผสาน เป็นการดูขนาดของต้นพืช รวมถึงระยะที่ใช้เจริญเติบโต ว่ามีความสัมพันธ์กับความชื้นบนอากาศช่วงฤดูกาลต่าง ๆ หรือไม่ ตัวอย่างปฏิสัมพันธ์ระหว่างพืชกับพืชที่เกื้อกูลซึ่งกันและกัน คือ พืชที่อยู่ตระกูลถั่วจะมีหน้าที่ในการตรึงไนโตรเจนกับพืชชนิดอื่น หรือพืชขนาดใหญ่ที่ให้ร่มเงาอย่างพืชยืนต้นจะมีหน้าที่ป้องกันแสงปริมาณมากให้กับพืชที่มีความต้องการแสงที่น้อยนิด รวมถึงเป็นที่อยู่อาศัยและอาหารให้แมลงที่เป็นศัตรูธรรมชาติซึ่งจะทำลายศัตรูพืชอื่นที่มาเข้าใกล้ ยกตัวอย่างเช่น ปลูกถั่วลิสงบริเวณแปลงข้าวโพด ซึ่งจะเป็นที่อาศัยของแมลงมากำจัดศัตรูพืชที่เข้ามาทำลายข้าวโพดได้
- เลี้ยงสัตว์แบบผสมผสาน เป็นการเลี้ยงสัตว์หลากหลายชนิดให้มาเกื้อกูลซึ่งกันและกัน ยกตัวอย่างคือ เลี้ยงปลาในสระกับเลี้ยงไก่หรือเป็ด เลี้ยงปลาในบ่อกับเลี้ยงหมู
- ปลูกพืชผสมกับเลี้ยงสัตว์ เป็นความสัมพันธ์ที่อยู่ในลักษณะของการถ่ายเทพลังงานอาหารต่อกัน ยกตัวอย่างคือ เศษพืชจะเป็นอาหารให้กับสัตว์ และปลาจะกินวัชพืช แมลงศัตรูพืช
จะเห็นว่า เกษตรกรรมผสมผสานเป็นรูปแบบการทำเกษตรกรรมที่ช่วยเรื่องความสมดุลต่อระบบนิเวศและทำให้พื้นที่บริเวณนั้นมีความอุดมสมบูรณ์ มีความสัมพันธ์กันระหว่างพืชหรือสัตว์ ซึ่งการทำเกษตรกรรมรูปแบบนี้จะมีประสิทธิภาพเป็นอย่างมาก อีกทั้งทำให้พืชพรรณเจริญเติบโตได้เป็นอย่างดี